Over Zen en Zenmeditatie

Zen is een stroming binnen het Boeddhisme en gaat over de grote vragen van het leven. Zen is nadenken over wie jij bent en hoe jij in het leven wilt staan. Waardoor word je aangeraakt? Waar draait het in jouw leven om? Dat klinkt wellicht wat zweverig, maar het zijn de levensvragen waar ieder mens mee worstelt. Zen is geen religie, maar een levenshouding, een diepgaande ontdekkingsreis van het ïk”, een voortdurende reflectie op het eigen handelen. 

In Zen gaat het niet om het verkeren in hogere sferen of te geloven in allerlei concepten. Het gaat om wat er hier en nu in je leven aan de orde is, om het aanboren van je eigen levenskracht. Om dat te oefenen is Zenmeditatie een krachtige, maar eenvoudige beoefening. Door stil te zitten kun je de drukte van het dagelijkse leven even opzij zetten en de aandacht richten op de ademhaling. Het kan je leren om allerlei gedachten, gevoelens en stemmingen helder waar te nemen, zonder daarin meegenomen te worden.

Boeddhistische meditatietechnieken zijn de laatste decennia heel populair geworden, vaak in de vorm van mindfulness. In een cursus mindfulness worden technieken aangeleerd die bedoeld zijn om een stabielere levenshouding te ontwikkelen om op die manier beter met pijn en ongemak om te kunnen gaan. 

Mindfulness maakt deel uit van de Boeddhistische filosofie (en dus ook van Zen) maar is uit zijn Boeddhistische context gehaald. Het beperkt zich daarmee tot een oefening om tot ontspanning te komen, waarbij de diepere waarheden van wie ik ben en hoe ik in het leven sta en wil staan niet meer aan de orde komen. 

Zenleraren hebben vele jaren van beoefening achter de rug. Voor hen geen korte mindfulnesscursus met een afsluitend examen, maar een voortdurende beoefening van het zenpad, zonder enig commercieel oogmerk, maar ook zonder enige belofte van het door middel van mediteren behalen van wereldse of spirituele doelen.

Er zijn veel verschillende technieken, maar er zijn 3 basisprincipes bij alle technieken terugkomen. De basis is het focussen van de aandacht op één ding, zoals de ademhaling, om de geest te concentreren. Op het moment dat je aandacht afdwaalt of zich iets voordoet waardoor de aandacht afdwaalt, geen man over boord. Je accepteert dat het gebeurt, velt er geen oordeel over en je brengt de aandacht weer terug naar het object. 

Er bestaat geen goede of slechte meditatie, maar het is wel prettig om de techniek van het mediteren onder leiding van een ervaren leraar te leren.